Dziczyzna w ciąży – można czy nie można?

Ciąża to naprawdę czas, który zmienia wszystko – pełen radości, wyczekiwania, ale też mnóstwa pytań o bezpieczeństwo i odpowiednie odżywianie. Pewnie często zastanawiasz się, co możesz spokojnie jeść w diecie w ciąży, a czego lepiej unikać, żeby nie zaszkodzić maluchowi. Jednym z produktów, który zawsze wywołuje dyskusje i wątpliwości, jest dziczyzna. Lubimy ją za świetny smak i wartości odżywcze, ale jednocześnie kojarzy nam się z pewnymi zagrożeniami, zwłaszcza że pochodzi z dzikiego środowiska. No więc, z tą dziczyzną w ciąży – można czy nie można? Sprawa nie jest prosta. Generalnie, odpowiednio przygotowana dziczyzna może być bezpieczna w Twojej diecie w ciąży, ale musisz być naprawdę ostrożna. Pamiętaj o higienie i zawsze wybieraj mięso z pewnego źródła.

Dlaczego dziczyzna w ciąży budzi tyle wątpliwości?

Zastanawiasz się, dlaczego wokół dziczyzny w ciąży jest tyle szumu? To wszystko wynika z jej pochodzenia i tego, jak się ją pozyskuje. Dziczyzna to mięso z wolno żyjących zwierząt – saren, jeleni, dzików czy zajęcy. W przeciwieństwie do mięsa hodowlanego, które jest pod ścisłą kontrolą weterynaryjną od urodzenia, dzikie zwierzęta po prostu żyją sobie na wolności. I właśnie to jest źródłem obaw. Pomyśl o tym tak:

• Dzikie zwierzęta są bardziej narażone na kontakt z różnymi patogenami i zanieczyszczeniami z otoczenia, które mogą być groźne dla Ciebie i Twojego malucha.
• Nie mamy kontroli nad tym, co jedzą dzikie zwierzęta ani w jakim są stanie zdrowia, zanim trafią pod nóż. To zwiększa ryzyko, że w mięsie znajdą się pasożyty, bakterie, a nawet metale ciężkie – zwłaszcza jeśli zwierzę żyło na skażonym terenie.

Dlatego właśnie lekarze i dietetycy zalecają dużą ostrożność, a czasem nawet radzą, żebyś całkowicie unikała dziczyzny, chyba że masz stuprocentową pewność co do jej pochodzenia i sposobu obróbki. Pamiętaj, że w ciąży Twój układ odpornościowy jest naturalnie osłabiony – to po to, żeby nie odrzucić płodu. Właśnie dlatego jesteś bardziej wrażliwa na infekcje pokarmowe. Każdy patogen może łatwo przeniknąć przez łożysko, a to może mieć poważne konsekwencje dla dziecka: od wad wrodzonych, przez poronienia, aż po przedwczesny poród.

Zatem, kiedy zastanawiasz się, czy można jeść dziczyznę w ciąży, zawsze stawiaj bezpieczeństwo na pierwszym miejscu. Musisz zminimalizować każde potencjalne ryzyko, rygorystycznie przestrzegając zasad higieny i odpowiedniej obróbki termicznej. Wiedza o tym, jak prawidłowo przygotować i przechowywać dziczyznę, jest dla Ciebie naprawdę istotna. Dzięki niej podejmiesz świadome decyzje dotyczące swojej diety.

W Polsce, gdzie tradycje łowieckie są mocno zakorzenione, a dziczyzna to ceniony przysmak, świadomość zagrożeń związanych z jej jedzeniem w ciąży jest naprawdę istotna. Dziczyzna ma mnóstwo wartości odżywczych – to przecież bogactwo białka, żelaza i witamin z grupy B – ale musisz zachować szczególną czujność, zwłaszcza jeśli chodzi o bezpieczną żywność w ciąży. Zwracaj uwagę, czy mięso pochodzi z legalnego źródła, czy zostało przebadane przez weterynarza, i czy jest odpowiednio przechowywane oraz przygotowywane. To jedyny sposób, żeby uniknąć ryzyka związanego z patogenami. Twoja wiedza i ostrożność są bezcenne, gdy myślisz o włączeniu dziczyzny do jadłospisu w tym delikatnym okresie – to po prostu mus, żeby zapewnić bezpieczeństwo zarówno Tobie, jak i rozwijającemu się dziecku.

Jakie są potencjalne zagrożenia związane ze spożywaniem dziczyzny?

Gdy jesteś w ciąży, Twój organizm jest bardziej wrażliwy. Dlatego główne zagrożenia związane z dziczyzną to różnego rodzaju patogeny, które często występują w środowisku dzikich zwierząt. Dla zdrowego dorosłego człowieka nie są one problemem, ale dla Ciebie i maluszka mogą być już bardzo niebezpieczne. O czym konkretnie mówimy?

• Bakterie: Takie jak Salmonella, Listeria monocytogenes czy Escherichia coli. Mogą wywołać poważne zatrucia pokarmowe, prowadzące do odwodnienia, gorączki, a nawet sepsy. To bezpośrednie zagrożenie dla Twojej ciąży.
• Pasożyty – włośnica: Dzikie zwierzęta bywają nosicielami pasożytów, na przykład włośnia krętego (Trichinella spiralis). On powoduje włośnicę, chorobę z bólami mięśni, gorączką i obrzękami. W skrajnych przypadkach może uszkodzić narządy wewnętrzne, a w ciąży to szczególnie groźne i trudne do leczenia.
• Pasożyty – toksoplazmoza: To choroba wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Często nosicielami są koty, ale też inne zwierzęta, w tym dzikie. Jeśli zjesz niedogotowane mięso zakażone tym pasożytem, możesz się zarazić. U dorosłych zwykle przechodzi bezobjawowo albo jak łagodna grypa, ale dla płodu jest ogromnie groźna. Zakażenie toksoplazmozą w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, może prowadzić do poważnych wad rozwojowych mózgu, oczu (np. retinopatii) czy serca u dziecka. Może też skutkować poronieniem albo urodzeniem martwego dziecka. Dlatego musisz unikać surowego lub niedogotowanego mięsa, w tym dziczyzny. I oczywiście, zawsze dbaj o higienę rąk po kontakcie z surowym mięsem.
• Metale ciężkie: Dziczyzna może zawierać metale ciężkie, takie jak ołów, kadm czy rtęć. Dzieje się tak zwłaszcza, jeśli zwierzęta żyły na terenach skażonych przemysłowo lub blisko dróg. Chociaż ich stężenie zazwyczaj nie jest tak wysokie, żeby od razu zaszkodzić dorosłemu, to u Ciebie, w ciąży, ich kumulacja może negatywnie wpłynąć na rozwój płodu, prowadząc do problemów neurologicznych czy rozwojowych. Pamiętaj też, że dzikie zwierzęta bywają trafiane amunicją z ołowiem, co też zanieczyszcza mięso.

Wszystkie te czynniki sprawiają, że decyzja o włączeniu dziczyzny do diety w ciąży musi być poprzedzona dokładną analizą ryzyka. Podejmuj ją wyłącznie, jeśli masz pewne, sprawdzone źródło mięsa i rygorystycznie przestrzegasz zasad bezpiecznego przygotowywania potraw.

Jak toksoplazmoza i inne patogeny wpływają na bezpieczeństwo dziczyzny?

Toksoplazmoza, którą wywołuje pierwotniak Toxoplasma gondii, to jedno z najpoważniejszych zagrożeń, gdy jesz niedogotowane mięso, w tym dziczyznę, w ciąży. Ten pierwotniak jest bardzo powszechny w środowisku. Może zarażać wiele zwierząt, które stają się jego nosicielami. Jeśli zjesz ich mięso bez odpowiedniej obróbki termicznej, możesz się zarazić. U większości zdrowych dorosłych zakażenie toksoplazmozą przebiega bezobjawowo lub z łagodnymi objawami przypominającymi przeziębienie. Ale u Ciebie, w ciąży, zwłaszcza jeśli zarazisz się w pierwszym czy drugim trymestrze, ryzyko przeniesienia pasożyta przez łożysko na płód jest bardzo wysokie. To może prowadzić do poważnych konsekwencji. Mówimy tu o uszkodzeniach mózgu, wzroku, a nawet serca rozwijającego się dziecka. W najgorszych przypadkach może to skończyć się poronieniem lub urodzeniem martwego dziecka. Widzisz, dlaczego musisz zachować najwyższą ostrożność?

Poza toksoplazmozą, dziczyzna może być siedliskiem innych groźnych patogenów. Mam na myśli bakterie takie jak Listeria monocytogenes, Salmonella spp. czy Escherichia coli. One są szczególnie niebezpieczne dla Ciebie, ponieważ Twój osłabiony układ odpornościowy gorzej radzi sobie z infekcjami. Na przykład, Listeria może wywołać listeriozę – chorobę z objawami grypopodobnymi, ale w ciąży może prowadzić do zapalenia błon płodowych, przedwczesnego porodu, sepsy u noworodka, a nawet śmierci płodu. To jest naprawdę alarmujące. Salmonella i E. coli z kolei powodują ostre zatrucia pokarmowe z biegunką, wymiotami, gorączką i bólami brzucha. Te z kolei mogą doprowadzić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych, co pośrednio, ale znacząco zagraża prawidłowej ciąży i rozwojowi płodu. Dlatego tak ważne jest, żeby mięso w ciąży, w tym dziczyzna, było zawsze dokładnie ugotowane, a wszystkie surowe lub niedogotowane produkty całkowicie wyeliminowane z diety w ciąży.

Pasożyty, takie jak włosień kręty (Trichinella spiralis), to kolejne poważne zagrożenie, zwłaszcza w mięsie dzika, które jest u nas w kuchni bardzo popularne. Włośnica, czyli choroba od tego pasożyta, objawia się silnymi bólami mięśni, gorączką, obrzękami powiek i twarzy. W ciężkich przypadkach może nawet uszkodzić serce, płuca i układ nerwowy. W ciąży to szczególnie niebezpieczne, bo leczenie jest trudne i obciążające dla organizmu. Dlatego w Polsce mamy ścisłe przepisy dotyczące badania mięsa dzików na obecność włośnia, zanim trafi ono do sprzedaży. To jest jeden z najważniejszych elementów zapewniania bezpiecznej żywności w ciąży. Mimo to, Ty zawsze kupuj dziczyznę wyłącznie ze sprawdzonych źródeł, które dają gwarancję, że przeszła rygorystyczne badania weterynaryjne. Potem odpowiednio ją obrabiaj termicznie, żeby zminimalizować każde ryzyko związane z tymi niebezpiecznymi patogenami.

Czy obróbka termiczna eliminuje ryzyko spożywania dziczyzny?

Wiesz co? Odpowiednia obróbka termiczna to absolutna podstawa, żeby pozbyć się większości zagrożeń mikrobiologicznych i pasożytniczych związanych z dziczyzną. To szczególnie ważne dla Ciebie, bo bezpieczeństwo żywnościowe w ciąży jest najważniejsze. Wysoka temperatura skutecznie zabija bakterie takie jak Salmonella, Listeria monocytogenes czy Escherichia coli. Unieszkodliwia też pasożyty, w tym Toxoplasma gondii i Trichinella spiralis, które są wrażliwe na ciepło.

Żeby mieć pewność, że mięso jest bezpieczne, gotuj je, piecz albo smaż, aż osiągnie odpowiednią temperaturę wewnętrzną. Dla dziczyzny to powinno być co najmniej 71–74°C, a dla mięsa mielonego nawet wyżej – około 74°C. Tylko taka temperatura gwarantuje zniszczenie patogenów. Najlepiej użyć termometru kuchennego. Wbij go w najgrubszą część mięsa, żeby sprawdzić, czy osiągnęło bezpieczną temperaturę. To naprawdę istotne, kiedy zastanawiasz się, czy można jeść dziczyznę w ciąży.

Mrożenie też pomaga zmniejszyć ryzyko, zwłaszcza w przypadku niektórych pasożytów, choć nie eliminuje wszystkich patogenów tak skutecznie jak gotowanie. Na przykład, długie mrożenie w temperaturze poniżej -18°C przez kilka dni może zabić cysty Toxoplasma gondii oraz larwy włośnia krętego w wieprzowinie i dziczyźnie. Pamiętaj jednak, że w przypadku włośnia zawsze zaleca się dodatkowe badanie weterynaryjne. Ważne jest, że samo mrożenie nie niszczy wszystkich bakterii ani toksyn, które mogą być przez nie wytwarzane. Dlatego po rozmrożeniu mięso zawsze musi być dokładnie ugotowane. I jeszcze jedno: zawsze rozmrażaj mięso w lodówce, nie w temperaturze pokojowej. To zapobiega namnażaniu się bakterii na jego powierzchni, co jest kolejnym elementem dbałości o bezpieczną żywność w ciąży.

Nawet jeśli mięso jest idealnie ugotowane, istnieje ryzyko wtórnego zanieczyszczenia krzyżowego. Dzieje się tak, jeśli surowe mięso miało kontakt z powierzchniami, naczyniami czy sztućcami, których potem użyjesz do gotowych potraw. Dlatego zawsze używaj oddzielnych desek i narzędzi do surowego mięsa. Dokładnie myj ręce po każdym kontakcie z nim i czyść wszystkie powierzchnie robocze, żeby nie przenosić patogenów. W przypadku mięsa w ciąży, w tym dziczyzny, nigdy nie jedz go na surowo – zapomnij o tatarze, carpaccio czy wędlinach wędzonych na zimno. Te metody nie zapewniają eliminacji wszystkich zagrożeń. Przestrzeganie tych rygorystycznych zasad higieny i odpowiedniej obróbki termicznej to podstawa Twojego bezpieczeństwa, jeśli myślisz o włączeniu dziczyzny do swojej diety w ciąży.

Praktyczne wskazówki dotyczące przygotowania dziczyzny dla kobiet w ciąży.

• Zawsze kupuj dziczyznę tylko ze sprawdzonych i legalnych źródeł: Upewnij się, że mięso ma certyfikat weterynaryjny i zostało przebadane na obecność pasożytów, na przykład włośnia krętego. To szczególnie ważne, jeśli kupujesz mięso dzika. Dobre miejsca to specjalistyczne sklepy mięsne albo sprawdzone koła łowieckie.
• Dokładnie myj ręce i wszystkie powierzchnie: Zawsze myj ręce ciepłą wodą z mydłem przed i po kontakcie z surową dziczyzną. Używaj oddzielnych desek, noży i naczyń do surowego mięsa, a potem starannie je umyj lub wyparz, żeby uniknąć zanieczyszczeń krzyżowych.
• Gotuj mięso do odpowiedniej temperatury wewnętrznej: Koniecznie użyj termometru kuchennego. Upewnij się, że mięso osiągnęło bezpieczną temperaturę wewnętrzną: co najmniej 71–74°C dla całych kawałków i 74°C dla mięsa mielonego. Mięso musi być jednolicie ugotowane, bez żadnych różowych czy krwistych części.
• Unikaj surowej lub niedogotowanej dziczyzny: Całkowicie zrezygnuj z tatara, carpaccio, wędlin wędzonych na zimno i innych potraw, w których mięso nie przeszło pełnej obróbki termicznej. Rozumiemy, że dziczyzna w ciąży może kusić, ale Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze.
• Prawidłowo rozmrażaj mięso: Zawsze rozmrażaj dziczyznę w lodówce, nigdy w temperaturze pokojowej. To zapobiegnie szybkiemu namnażaniu się bakterii. Po rozmrożeniu od razu poddaj mięso obróbce termicznej i pamiętaj – nie zamrażaj go ponownie.
• Starannie usuwaj resztki po obróbce: Po przygotowaniu mięsa od razu wyrzuć wszystkie resztki – kości, chrząstki – do kosza. Potem dokładnie umyj wszystkie powierzchnie, które miały z nimi kontakt.

Jaka jest rola badań weterynaryjnych w zapewnieniu bezpiecznej żywności w ciąży?

Rola badań weterynaryjnych, jeśli chodzi o bezpieczną żywność w ciąży, a zwłaszcza dziczyznę, jest absolutnie kluczowa. W Polsce, tak jak w całej Unii Europejskiej, dziczyzna, która ma trafić na Twój stół, musi przejść bardzo dokładne badania weterynaryjne. Ich celem jest wykrycie ewentualnych patogenów – bakterii, wirusów czy pasożytów – i ocena ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia oraz jakości mięsa. Weterynarze sprawdzają mięso, między innymi, pod kątem obecności włośnia krętego (Trichinella spiralis) – to obowiązkowe dla mięsa dzików. Szukają też innych nieprawidłowości, takich jak zmiany chorobowe, zanieczyszczenia chemiczne czy metale ciężkie, które mogłyby Ci zaszkodzić. Dzięki tym badaniom, kiedy zastanawiasz się, co jeść w ciąży, masz pewność, że mięso pochodzące z legalnego obrotu spełnia najwyższe standardy bezpieczeństwa, minimalizując ryzyko infekcji pokarmowych.

Kategorię „nie rób tego” stanowi kupowanie dziczyzny bezpośrednio od myśliwych albo z niepewnych źródeł, które nie gwarantują badań weterynaryjnych. To jest po prostu zbyt ryzykowne w ciąży. Tylko dziczyzna z punktów skupu, które współpracują z Powiatowymi Inspektoratami Weterynarii, albo z certyfikowanych sklepów mięsnych, jest bezpieczna do spożycia – oczywiście po odpowiedniej obróbce termicznej. System kontroli weterynaryjnej to nie tylko badanie mięsa po uboju, ale też nadzór nad warunkami sanitarnymi w punktach skupu i przetwórniach. To wszystko dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo końcowego produktu. Taka kompleksowa kontrola jest niezbędna, żebyś Ty mogła bez obaw włączyć mięso w ciąży, w tym dziczyznę, do swojej diety i czerpać z niej cenne składniki odżywcze, takie jak białko, żelazo i witaminy z grupy B.

Wartość odżywcza dziczyzny jest naprawdę wysoka. Ma mało tłuszczu i cholesterolu, a za to jest bogata w pełnowartościowe białko, łatwo przyswajalne żelazo hemowe oraz witaminy z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowego rozwoju płodu i Twojego zdrowia. Poniższa tabela porównuje wartości odżywcze wybranych rodzajów mięsa. Może Ci pomóc podjąć świadomą decyzję, co jeść w ciąży, biorąc pod uwagę zarówno bezpieczeństwo, jak i korzyści zdrowotne. Te dane pokazują, że odpowiednio sprawdzona i przygotowana dziczyzna może być wartościowym elementem diety w ciąży, dostarczającym niezbędnych składników. Pamiętaj, że ceny są orientacyjne i mogą różnić się w zależności od regionu Polski oraz pory roku, ale dają ogólny obraz rynkowy.

Czy mięso w ciąży, w tym dziczyzna, dostarcza niezbędnych składników odżywczych?

Mięso, w tym dziczyzna, to naprawdę bogate źródło składników odżywczych, które są niezbędne dla prawidłowego przebiegu ciąży i zdrowego rozwoju maluszka. Dlatego specjaliści często polecają je w diecie w ciąży. To przede wszystkim świetne źródło pełnowartościowego białka, które jest podstawowym budulcem tkanek płodu. Wspiera też wzrost Twojej macicy, piersi i zwiększoną objętość krwi. Białko z mięsa zawiera wszystkie aminokwasy, których Twój organizm nie potrafi sam wytworzyć, co czyni je niezastąpionym elementem zdrowej diety.

Dodatkowo, mięso w ciąży dostarcza dużo żelaza hemowego. Jest ono znacznie lepiej przyswajalne niż żelazo roślinne, co jest ogromnie ważne w zapobieganiu anemii u ciężarnych. Anemia może prowadzić do zmęczenia, osłabienia, a także zwiększać ryzyko przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka. Oprócz białka i żelaza, dziczyzna i inne rodzaje mięsa są pełne witamin z grupy B – takich jak B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B3 (niacyna), B6 (pirydoksyna) i B12 (kobalamina). Te witaminy odgrywają bardzo ważną rolę w metabolizmie energetycznym, funkcjonowaniu układu nerwowego i produkcji czerwonych krwinek. Witamina B12, którą znajdziesz niemal wyłącznie w produktach zwierzęcych, jest absolutnie niezbędna dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu i zapobiegania wadom cewy nerwowej. Jej odpowiednia ilość w diecie w ciąży jest po prostu krytyczna. Mięso dostarcza też cynku, który wspiera odporność i jest istotny dla wzrostu komórek, oraz selenu, który działa jako przeciwutleniacz i chroni komórki przed uszkodzeniami. Wszystkie te mikroelementy są bardzo cenne dla Twojego zdrowia i prawidłowego rozwoju dziecka. To sprawia, że dziczyzna, jeśli jest bezpiecznie pozyskiwana i przygotowana, może być wartościowym uzupełnieniem Twojego jadłospisu.

Pamiętaj, choć dziczyzna ma wiele korzyści odżywczych, zawsze myśl o potencjalnych zagrożeniach, o których rozmawialiśmy. Musisz stosować się do wszystkich zaleceń dotyczących bezpieczeństwa żywnościowego, żeby dziczyzna w ciąży była spożywana odpowiedzialnie. Wybór odpowiedniego źródła, bardzo dokładna higiena i precyzyjna obróbka termiczna to warunki konieczne, aby czerpać z mięsa dzikich zwierząt to, co najlepsze, bez narażania zdrowia Twojego i dziecka. Odpowiednio przygotowana i pochodząca ze sprawdzonego źródła dziczyzna może być wartościowym elementem zbilansowanej diety w ciąży. Wzbogaci ją o niezbędne składniki odżywcze, które wspierają zarówno Twoje zdrowie, jak i prawidłowy rozwój płodu. Zawsze jednak, jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości czy obawy, skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym ciążę lub dietetykiem. Oni udzielą Ci spersonalizowanych porad.

FAQ

Czy zawsze trzeba unikać dziczyzny w ciąży?

Nie, nie zawsze musisz całkowicie unikać dziczyzny w ciąży, ale musisz zachować najwyższą ostrożność i ściśle przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Najważniejsze, żeby dziczyzna w ciąży pochodziła z legalnego i certyfikowanego źródła, które gwarantuje, że mięso zostało przebadane weterynaryjnie na obecność pasożytów, takich jak włosień kręty, oraz chorób. Dodatkowo, mięso zawsze musi być poddane dokładnej obróbce termicznej, osiągając bezpieczną temperaturę wewnętrzną, żeby zniszczyć wszelkie potencjalne patogeny. Musisz bezwzględnie unikać surowej lub niedogotowanej dziczyzny, żeby zminimalizować ryzyko infekcji, w tym toksoplazmozy. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zawsze skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym ciążę.

Jakie są objawy zatrucia pokarmowego po dziczyźnie?

Objawy zatrucia pokarmowego po zjedzeniu dziczyzny mogą być różne, zależnie od patogenu, który wywołał infekcję. Najczęściej jednak to nudności, wymioty, biegunka (czasem z krwią lub śluzem), silne bóle brzucha, gorączka, dreszcze, a także ogólne osłabienie i odwodnienie. Jeśli zarazisz się włośnicą (Trichinella spiralis), możesz mieć bóle mięśni, obrzęki powiek i twarzy, a nawet wysypkę skórną. Zakażenie toksoplazmozą u dorosłych często przebiega bezobjawowo albo z łagodnymi objawami grypopodobnymi, ale w ciąży stwarza poważne ryzyko dla płodu. Jeśli po zjedzeniu dziczyzny wystąpią u Ciebie jakiekolwiek niepokojące objawy, zwłaszcza w ciąży, natychmiast skonsultuj się z lekarzem.

Gdzie kupić sprawdzoną dziczyznę w Polsce?

Żeby mieć pewność co do bezpieczeństwa dziczyzny, zwłaszcza gdy zastanawiasz się, czy możesz jeść dziczyznę w ciąży, kupuj ją tylko ze sprawdzonych i legalnych źródeł. W Polsce sprawdzoną dziczyznę znajdziesz w specjalistycznych sklepach mięsnych, które mają certyfikaty i współpracują z nadzorem weterynaryjnym. To gwarantuje, że mięso przeszło odpowiednie badania. Możesz ją też kupić bezpośrednio w punktach skupu dziczyzny, które działają zgodnie z przepisami i podlegają kontroli Powiatowych Inspektoratów Weterynarii. Niektóre supermarkety też oferują pakowaną dziczyznę od certyfikowanych dostawców. Zawsze unikaj zakupu mięsa z niepewnych źródeł lub bezpośrednio od myśliwych, jeśli nie masz pewności, czy przeszło profesjonalne badania weterynaryjne.